หนึ่งในความสับสนของพ่อแม่ยุคใหม่ คือ “ทำยังไงให้ลูกเคารพผู้ใหญ่ โดยไม่ทำให้เขากลัวหรือเก็บกด”
หลายคนโตมากับการ “เคารพแบบกลัว” จนรู้สึกว่าเป็นเรื่องฝืนใจ และไม่อยากให้ลูกซ้ำรอยเดิม แต่ก็กลัวว่าถ้าปล่อยเกินไป ลูกจะไร้มารยาท ไม่รู้จักกาลเทศะ
ในตอน “ความเคารพ” ของ สมุดบันทึกของอันยา แม่อันยาเจอกับสถานการณ์คลาสสิกที่ลูกแสดงพฤติกรรมไม่เหมาะสมต่อปู่กับย่า — แล้วเธอเลือกจะ “สื่อสาร” มากกว่า “ตำหนิ”
ผลลัพธ์คือ เด็กยอมรับ เข้าใจ และขอโทษอย่างเต็มใจ
นี่คือแนวทางที่อาจช่วยให้บ้านคุณทำได้แบบเดียวกัน
🟢 ขั้นตอนที่ 1: ใช้เหตุการณ์จริงเป็นบทเรียน ไม่ใช่เป็นการลงโทษ
เหตุการณ์เริ่มจากการที่แจ่มใสกับอบอุ่นวิ่งวุ่น เดินตึงตัง และไม่เชื่อฟังคำห้ามของปู่ย่า อันยาไม่ได้ดุลูกต่อหน้าญาติ แต่เก็บไว้พูดกับลูกด้วยน้ำเสียงสงบในเวลาที่เหมาะสม
“รู้ไหมว่าเวลาหนูแสดงแบบนั้น คุณปู่คุณย่าเสียใจนะคะ”
เธอไม่ใช้คำว่า “เสียมารยาท” หรือ “น่าเกลียด”
แต่ใช้คำที่สื่อถึง ผลกระทบทางความรู้สึกของอีกฝ่าย ซึ่งเด็กจะเข้าใจได้ง่ายและไม่รู้สึกถูกกล่าวหา
🟢 ขั้นตอนที่ 2: อธิบายคำว่า “เคารพ” ในแบบที่ลูกเข้าถึงได้
อันยาอธิบายว่า การเคารพไม่ใช่แค่การไหว้หรือใช้คำพูดสุภาพ
“แต่คือการฟัง เข้าใจ และไม่ทำให้ผู้ใหญ่ไม่สบายใจ”
เด็กๆ เริ่มเข้าใจว่า “เคารพ” ไม่ได้เท่ากับ “กลัว”
และไม่ใช่แค่ “ทำตาม” อย่างเงียบๆ แต่คือการ ให้เกียรติด้วยใจ
🟢 ขั้นตอนที่ 3: เปิดโอกาสให้ลูก “คืนคำ” ด้วยตัวเอง
แทนที่จะบอกว่า “ไปขอโทษเดี๋ยวนี้!”
อันยาใช้วิธีถาม
“ถ้าหนูเป็นคุณย่า หนูจะรู้สึกยังไง?”
คำถามแบบเปิด ช่วยให้เด็กฝึกเห็นใจและตัดสินใจด้วยตัวเอง
สุดท้าย ลูกเดินไปขอโทษด้วยความสมัครใจ
🟢 ขั้นตอนที่ 4: ทำให้ “ความเคารพ” เป็นสิ่งที่รู้สึกดี ไม่ใช่ถูกบังคับ
หลังจากเหตุการณ์นี้ อันยาตั้งใจพาลูกๆ ไปเยี่ยมปู่ย่าบ่อยขึ้น
ทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น ช่วยเตรียมของ ชวนคุย ช่วยทำครัว
เมื่อความใกล้ชิดเพิ่มขึ้น ความเกร็งลดลง → เด็กเริ่มเข้าใจความสัมพันธ์ ไม่ใช่แค่ทำตามคำสั่ง
💬 สรุป: ความเคารพไม่ใช่เรื่องฝึกด้วยคำสั่ง แต่ด้วยความเข้าใจ
ถ้าอยากให้ลูก “เคารพด้วยใจ” ไม่ใช่ “ทำเพราะกลัว”
เราต้องเริ่มจากการ “เคารพลูก” เช่นกัน
ใช้ภาษาที่เขาเข้าใจ
อธิบายผลของพฤติกรรม
และเปิดโอกาสให้เขาได้ “คิดแทนใจผู้อื่น”
สิ่งที่ได้คือเด็กที่มีทั้ง มารยาท และ เมตตา
📘 อ่านต่อใน “สมุดบันทึกของอันยา”
หนังสือบันทึกจากแม่ที่เชื่อว่า
“การสอนลูกให้ฉลาดคิด และอบอุ่นใจ เริ่มจากทุกเหตุการณ์เล็กๆ ในบ้าน”