หลายครั้งคนสับสนระหว่าง “การมีอำนาจ” กับ “การควบคุมผู้อื่น” เพราะภายนอกดูคล้ายกัน—มีคนหนึ่งเป็นผู้นำ อีกคนต้องทำตาม แต่ความแตกต่างที่แท้จริงอยู่ที่ เจตนาและผลลัพธ์ อำนาจที่แท้จริง (Power) ทำให้ผู้อื่นเติบโตและร่วมมืออย่างสมัครใจ ในขณะที่การควบคุม (Control) ทำให้ผู้อื่นรู้สึกถูกจำกัด ถูกบีบบังคับ และหมดแรงใจ
🟢 ขั้นตอนที่ 1: แยกเจตนาของการใช้พลัง
ถามตัวเองว่า…
- ฉันอยากให้เขาทำตาม เพราะ “ฉันอยากชนะ” หรือ “เพราะมันดีต่อเขาและทีม”?
- ฉันพูดสิ่งนี้เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ หรือเพื่อกดดัน?
ถ้าเจตนาคือเพื่อยกระดับผู้อื่น → นั่นคือ “อำนาจ”
ถ้าเจตนาคือเพื่อควบคุมผลลัพธ์ตามใจตนเอง → นั่นคือ “การควบคุม”
🟢 ขั้นตอนที่ 2: สังเกตว่าเราปล่อยพื้นที่ให้ผู้อื่นเติบโตหรือไม่
อำนาจแท้จริงเปิดโอกาสให้คนรอบข้างคิด ตัดสินใจ และพัฒนาตัวเอง
การควบคุมกลับตรงกันข้าม → ตัดสินใจแทนทุกอย่าง ไม่ให้โอกาสผิดพลาด
ตัวอย่างเช่น…
- ผู้นำที่ใช้อำนาจ: มอบหมายงานพร้อมอิสระ ให้ทีมเสนอวิธีแก้
- ผู้นำที่ควบคุม: จี้ทุกรายละเอียด ไม่ยอมให้ทีมคิดเอง
🟢 ขั้นตอนที่ 3: มองผลกระทบทางจิตวิทยา
- อำนาจแท้จริง: ผู้ตามรู้สึกมีคุณค่า ได้แรงบันดาลใจ และอยากเติบโต
- การควบคุม: ผู้ตามรู้สึกถูกลดคุณค่า ขาดแรงจูงใจ และหมดความคิดสร้างสรรค์
การวิจัยด้านจิตวิทยาองค์กรชี้ว่า คนที่ทำงานในบรรยากาศควบคุมมักหมดไฟเร็ว ในขณะที่การนำด้วยอำนาจจากความไว้วางใจ ทำให้คนทุ่มเทมากขึ้น
🟢 ขั้นตอนที่ 4: ข้อคิดจากลาวจื้อ
ลาวจื้อ นักปรัชญาจีนโบราณ กล่าวว่า…
“ผู้นำที่ดีที่สุดคือผู้นำที่เมื่อเสร็จสิ้นงาน ผู้คนพูดว่า ‘เราทำสำเร็จด้วยตัวเอง’”
นี่คือแก่นของอำนาจแท้จริง → การนำโดยไม่ต้องบังคับ แต่ทำให้ผู้อื่นรู้สึกว่าเขามีพลังในตัวเอง
🟢 ขั้นตอนที่ 5: ฝึกใช้ “อำนาจ” มากกว่า “การควบคุม”
- ตั้งใจฟังผู้อื่นมากกว่าสั่งการ
- ใช้คำถามเปิด แทนที่จะบอกคำตอบ
- สร้างบรรยากาศที่คนกล้าลองผิดลองถูก
- ยอมรับว่าการปล่อยให้เติบโตช้ากว่า แต่มั่นคงกว่า
💬 สรุป: อำนาจแท้จริงคือการทำให้ผู้อื่นมีพลัง
การควบคุมอาจทำให้ได้สิ่งที่เราต้องการในระยะสั้น
แต่การใช้อำนาจที่แท้จริงจะสร้างความร่วมมือและแรงบันดาลใจที่ยั่งยืน
เมื่อเราแยกเจตนา → เปิดพื้นที่ให้คนเติบโต → สังเกตผลกระทบ → และนำตามแนวคิดของลาวจื้อ เราจะเข้าใจว่า “อำนาจ” ไม่ได้หมายถึงการบังคับ แต่คือการปลุกพลังในใจผู้อื่น
📘 “อำนาจกับตรรกะ” คือหนังสือที่ทำให้เราเข้าใจความลึกซึ้งของการใช้เหตุผลและพลังใจ เพื่อเปลี่ยนจากการ “ควบคุม” มาเป็นการ “นำ” ที่แท้จริง