เวลาเราพูดถึง “อำนาจ” หลายคนอาจนึกถึงภาพของผู้นำที่ออกคำสั่งเสียงดัง ใช้อำนาจบังคับให้คนเชื่อฟัง แต่นั่นคือ Power over – อำนาจที่ยืนอยู่เหนือผู้อื่น ซึ่งมักอาศัย “ความกลัว” เป็นเครื่องมือ ถึงแม้จะได้ผลเร็ว แต่ผลลัพธ์ก็มักไม่ยั่งยืน เพราะเมื่อคนหมดความกลัว อำนาจนั้นก็หายไป
ในทางตรงกันข้าม Power with – อำนาจที่เกิดจากความร่วมมือและความน่าเชื่อถือ กลับยั่งยืนกว่า เพราะไม่ใช่การกดทับ แต่คือการสร้างความไว้วางใจและแรงศรัทธาที่เติบโตในระยะยาว
🟢 ขั้นตอนที่ 1: เข้าใจความต่างระหว่าง Power over และ Power with
- Power over (อำนาจเหนือ) → ใช้การบังคับ ขู่เข็ญ หรือสร้างความกลัว คนทำตามเพราะ “ไม่อยากโดนลงโทษ”
- Power with (อำนาจร่วม) → เกิดจากการสร้างความเชื่อมั่น ความน่าเคารพ และความร่วมมือ คนทำตามเพราะ “อยากมีส่วนร่วมและเชื่อใจผู้นำ”
🟢 ขั้นตอนที่ 2: ผลลัพธ์ระยะสั้นของอำนาจจากความกลัว
อำนาจที่สร้างจากความกลัว อาจทำให้ได้ผลเร็ว เช่น ลูกน้องรีบทำงาน หรือนักเรียนรีบเชื่อฟัง แต่ผลที่ตามมาคือ:
- คนทำไปเพราะถูกบังคับ ไม่ใช่เพราะศรัทธา
- เกิดบรรยากาศตึงเครียด ขาดความคิดสร้างสรรค์
- เมื่อหมดแรงกดดันหรือผู้มีอำนาจไม่อยู่ ทุกอย่างก็หยุดชะงัก
🟢 ขั้นตอนที่ 3: ผลลัพธ์ระยะยาวของอำนาจจากความน่าเชื่อถือ
ตรงกันข้าม หากอำนาจเกิดจากความน่าเชื่อถือ:
- คนพร้อมเดินตามเพราะเคารพ ไม่ใช่เพราะกลัว
- เกิดวัฒนธรรมของ “Psychological Safety” หรือ “ความปลอดภัยทางจิตใจ” ที่ทำให้คนกล้าแสดงความเห็น
- ความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำและผู้ตามแน่นแฟ้น → องค์กรหรือครอบครัวเติบโตอย่างต่อเนื่อง
🟢 ขั้นตอนที่ 4: ตัวอย่างจากปรัชญาขงจื้อ
ขงจื้อ (Confucius) เคยกล่าวว่า “ถ้าผู้นำปกครองด้วยคุณธรรม ประชาชนจะยอมตามด้วยความยินดี”
นี่สะท้อนชัดเจนว่า อำนาจที่แท้จริงไม่ใช่การบังคับ แต่คือการเป็นแบบอย่างแห่งคุณธรรมและความน่าเชื่อถือ เมื่อคนเชื่อใจและนับถือ อำนาจจะยั่งยืนโดยไม่ต้องใช้กำลัง
🟢 ขั้นตอนที่ 5: ใช้อำนาจจากความน่าเชื่อถือในชีวิตประจำวัน
- ในงาน → แทนที่จะสั่งงานอย่างเดียว ลองอธิบายเหตุผล แสดงความเข้าใจ และทำเป็นตัวอย่าง
- ในครอบครัว → ใช้การพูดด้วยความรักและเหตุผล แทนการบังคับหรือขู่โทษ
- กับตนเอง → ฝึกความสม่ำเสมอในสิ่งที่พูดและทำ เมื่อคำพูดกับการกระทำตรงกัน ความน่าเชื่อถือก็เกิดขึ้นเอง
💬 สรุป: อำนาจที่ยั่งยืนไม่เคยสร้างด้วยความกลัว
ความกลัวอาจทำให้คนเชื่อฟังชั่วคราว
แต่ความน่าเชื่อถือจะทำให้คนเชื่อมั่นตลอดไป
เมื่อเราสร้างความไว้วางใจ → สร้างบรรยากาศปลอดภัย → และเป็นตัวอย่างแห่งคุณธรรม เราก็จะมีอำนาจที่มั่นคงและยั่งยืน โดยไม่ต้องบังคับใครเลย
📘 “อำนาจกับตรรกะ” คือหนังสือที่พาเราเข้าใจการใช้เหตุผลและพลังใจในการสร้างอำนาจที่แท้จริง ไม่ใช่แค่การควบคุม แต่คือการนำที่ทำให้ผู้อื่นอยากก้าวเดินไปด้วยกัน